هابز برخلاف همعصران خود اراده انسان را آزاد نمیدانست، هابز اعتقاد داشت عمل آزادانه بنا به ضرورت انجام میشود یعنی ضرورتی وجود دارد که انسان دست به عمل میزند حال این عمل میتواند به موانعی خارجی برخورد کند که یعنی آزادی نیست و میتواند به موانع برخورد نکند و انجام شود که یعنی آزادی هست.
کتاب چون بوی تلخ خوش کندر کتابی است دربارۀ فرهاد، نه به مثابۀ موزیسین بلکه به مثابۀ انسان. ما در این کتاب با فرهادی روبروییم که حساسیتها و اخلاقیات خاص خودش را دارد
مواجهه با فرنگ سبب شده بود که جامعه به دو گروه بزرگ افراطی تقسیم شود. عدهای مسحور پیشرفتهای فرنگ مدام به تقلید از فرنگ اصرار میورزیدند و عدهای سرسختانه در برابر تغییر مقاومت میکردند.
باکونین برخلاف بسیاری از همدورهایهایش مثل مارکس و انگلس اهل نظریهپردازی نبود، اهل عمل بود و کل اروپا را برای یافتن فضای انقلابی که بتواند در آن نفس بکشد و زنده باشد گز کرده بود.
آزادی فردی نعمت تمدن نیست. پیش از آنکه تمدنی بوده باشد، این آزادی از هر زمان دیگر بیشتر بوده است، البته در آن زمان غالباً ارزشی نداشته است، زیرا فرد تقریباً هیچ قادر به دفاع از آن نبوده است. با رشد تمدن، آزادی فردی محدود میشود و اقتضای عدالت این است که هیچکس از این محدودیت معاف نشود.
در خلال خوندن این کتاب متوجه شدم که چقدر درک ما از خندیدن، شوخی و چگونگی خندیدن کم و محدوده، خود نویسنده هم در ابتدای کتاب اذعان میکنه که در رسالههای فلسفی بسیار به ندرت درباره شوخی و خنده صحبت شده.
