معرفی کتاب‌هایی که سال ۱۴۰۲ خوندم و دوستشون داشتم.

سلام من محمدرضام و توی این ویدیو می‌خوام بهترین کتاب‌هایی که تا اول زمستان سال ۱۴۰۲ خوندم رو بهتون معرفی کنم، سرجمع دوازده تا کتابن که سه تاشون ادبیات داستانی هستن و نه تای بقیه زندگی نامه و تاریخ و فلسفه سیاسی‌ان.

از نه تا کتاب غیرداستانی چهارتاشون نوشته هانا آرنت نویسنده آلمانی آمریکایی ان که در حوزه سیاست قلم می‌زد، اگه از شنوندگان پادکست اپیتومی بوکس هستید می‌دونید که من در سال ۱۴۰۲ فقط پنج اپیزود منتشر کردم که اختصاص داشت به کتاب انقلاب هانا آرنت. بقیه کتاب‌هایی هم که امسال از آرنت خوندم در راستای همین پادکست‌ها بود بغیر از کتاب آیشمن در اورشلیم که به زودی در قالب یک ویدیو جداگانه درباره‌اش صحبت می‌کنم.

پس اول درباره کتاب‌های آرنت صحبت می‌کنم و بعد میرم سراغ بقیه کتاب‌ها. کتاب انقلاب اولین کتاب از این مجموعه دوازده تاییه که اختصاصا برای پادکست انتخابش کردم. چون درباره این کتاب به تفضیل صحبت کردم و ویدیوهاش رو از آدرسی که تو توضیحات همین قسمت می‌ذارم می‌تونید ببینید توضیح بیشتری نمی‌دم جز اینکه این کتاب اول بار در سال ۱۹۶۳ یعنی حدود ۱۳۴۱-۴۲ شمسی نوشته شد و بیست سال بعد با ترجمه عزت الله فولادوند توسط نشر خوارزمی در ایران منتشر شد. انقلاب ۴۰۴ صفحه است و شش فصل بعلاوه یک مقدمه داره. همونطور که گفتم من درباره این کتاب زیاد صحبت کردم و اگر اطلاعات بیشتری می‌خواید به ویدیوها یا پادکست انقلاب مراجعه کنید.

کتاب دوم کتابیه درباره آرنت به اسم فلسفه سیاسی هانا آرنت نوشته لی بردشا. کتاب جمع و جوریه حدودا ۲۸۰ صفحه‌اس با ترجمه خشایار دیهیمی که سال ۱۳۸۰ توسط نشر طرح نو و بعدتر فرهنگ نشر نو منتشر شد. نشر طرح نو مجموعه‌ای از این کتاب‌ها داشت که زیر نظر خشایار دیهیمی چاپ میشدن و یادمه که خیلی زود هم چاپ تمام شدن و مدت‌ها تو بازار نبودن. این کتاب یه جورایی نه خیلی سخته و نه خیلی آسون و سعی کرده فلسفه سیاسی هانا آرنت رو به زبانی نه چندان پیچیده توضیح بده و به نظر من برای آشنایی با تفکرات آرنت بسیار بسیار مفیده. این کتاب از پنج فصل و یک مقدمه تشکیل شده و توصیه اکید می‌کنم که برای آشنایی با آرنت کتاب بسیار خوبیه.

کتاب سوم، کتاب انقلاب مجارستان، مقاومت مردمی علیه توتالیتاریسمه، که در واقع کتاب نیست و یک مقاله بلنده که دو سال بعد از انقلاب مجارستان در سال ۱۹۵۸ در نشریه پولیتیکس منتشر شد. در این مقاله میشه رد تفکرات هانا آرنت که بعدتر در انقلاب با تفصیل بیشتری بهشون پرداخت رو دید این کتاب هم اول بار در سال ۱۳۹۰ با ترجمه کیومرث خواجویها توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان منتشر شد و ۱۲۶ صفحه‌اس.

و اما کتاب چهارم کتاب آیشمن در اورشلیمه، کتابی بسیار معروف و فکر می‌کنم بسیار خوانده شده در ایران که یک ترجمه هم نداره اما ترجمه زهرا شمس از نشر برج از همه معروفتره، کتاب پرحجمیه ۳۷۶ صفحه‌اس اما بر خلاف کتاب‌های دیگه آرنت متن خیلی پیچیده‌ای نداره، چون کتاب گزارش گونه است. این کتاب تقریبا همزمان با انقلاب بیرون اومد و با اینکه مفهوم ابتذال شر که عنوان فرعی کتابه و به نظر من ترجمه دقیقی هم نیست تا قبل از انتشار این کتاب در محافل فارسی زبان بسیار استفاده می‌شد اما کتاب  برای اولین بار در سال ۱۳۹۹ ترجمه و منتشر شد. این کتاب در زمان انتشار بسیار سر و صدا کرد و از یک مقدمه، یک موخره و پانزده فصل تشکیل شده. همونطور که گفتم من درباره این کتاب در یک ویدیوی جداگانه به تفضیل صحبت می‌کنم.

از کتابای آرنت که بگذریم می‌رسیم به کتاب پنجم که عنوانش هست مصیبت وبا و بلای حکومت که مجموعه مقالاتیه از هما ناطق درباره تاریخ معاصر ایران، این کتاب در سال ۱۳۵۸ منتشر شده و به احتمال زیاد نسخه فیزیکیش موجود نباشه ولی نسخه الکترونیکش برای دانلود هست. شامل پنج مقاله اس که مقاله اولش درباره تاثیر همه‌گیری وبا بر جامعه و حکومته که جز اولین تحقیق‌ها در اینباره است، بعدتر آرش حیدری در کتاب واژگونه خوانی استبداد ایرانی به تحقیقی جامع‌تر دست زد که می‌تونید درباره این کتاب درقسمت پنجاه و چهارم پادکست بیشتر بدونید. من درباره هما ناطق هم در ویدیویی جداگانه صحبت می‌کنم.

کتاب ششم عنوانش هست لیبرالیسم نوشته لودویک فون میزس که از متفکران برجسته مکتب لیبرالیسم کلاسیکه، این کتاب رو مهدی تدینی ترجمه کرده و نشر کتاب پارسه منتشرش کرده، کتاب در سال ۱۹۲۷ نوشته شده و پر از پیشگویی‌های شگفت انگیز درباره سرنوشت فاشیسم و کمونیسمه، دو مکتبی که در اون سال‌ها هنوز ذات خودشون رو به تمامی آشکار نکرده بودن اما میزس به روشنی می‌دید که چه فجایعی خلق خواهند کرد. کتاب بسیار برای آشنایی با لیبرالیسم کلاسیک مفیده، متنی روون و لحنی جدلی داره و مترجم هم در ۲۶ ساعت لایو اینستاگرامی متن رو خونده و توضیح داده که صوتی اون در کانال تلگرامی مترجم موجوده. من در قالب سری ویدیوهای فلسفه سیاسی به لیبرالیسم هم می‌پردازم و اونجا بیشتر درباره این مکتب صحبت می‌کنم.

عنوان کتاب هفتم ما چگونه ما نشدیم نوشتۀ دوست عزیزم امیر محمد گمینی است. آقای گمینی در این کتاب سعی کرده به ادعای طرفداران نظریه افول علم در ایران خصوصا ادعای صادق زیباکلام پاسخ بده که گفته بود علم از اواخر قرن پنجم قمری در ایران دچار افول شد. دکتر گمینی که استاد تاریخ علم در دانشگاه تهران هم هست با اتکا به شواهد و اسناد باقی مانده اثبات میکنه نه تنها علم در ایران دچار افول نشد بلکه در بسیاری رشته‌ها رشدهای خیره کننده ای هم داشته ولی علم فرنگی نشده، چون اساسا علم فرنگی ماهیت متفاوتی داشت و معلوم نبود که اگه در قرن نوزدهم علم غرب وارد ایران نشده بود و سیستم علمی سنتی رو کنار نزده بود آیا ما به علم مدرن می‌رسیدیم یا نه. کتاب کوتاهیه کلا ۹۶ صفحه‌اس و نشر کرگدن منتشرش کرده و از اون دست کتاباس که جاش تو صنعت نشر ما خیلی خالیه. یعنی آثاری که هم علمی باشن و هم سعی کنن به دور از خودبزرگ بینی و خود کوچک بینی و تعصبات ایدئولوژیک واقعیت رو ببینن واقعا کمن.

حالا میرسیم به دو کتاب زندگینامه‌ای که ۱۴۰۲ خوندم، اولیش زندگینامه فرهاد مهراد بود با عنوان چون بوی تلخ خوش کندر که به همت وحید کهندل جمع‌آوری شده و نشر ماهی اونو چاپ کرده و کتاب میخائیل باکونین نوشته زندگینامه نویس برجسته ادوارد هلت کار که توسط دوست عزیزم محمود حبیبی ترجمه شده و نشر نو اون رو منتشر کرده، هر دو کتاب، کتاب‌های خوبی ان و لذتی شبیه به خواندن رمان به من دادن. زندگینامه فرهاد ۳۰۴ صفحه است و زندگینامه باکونین ۶۳۲ صفحه که یه مقدار جزییاتش کسل کننده میشه اما در کل کتاب بسیار خوبیه مخصوصا برای کسانی که می‌خوان جو قرن نوزدهم که خواستگاه ایدئولوژی‌های قرن بیستمه رو بهتر بشناسن.

از کتاب های غیرداستانی که بگذریم میرسیم به کتاب های داستانی، اولین کتاب داستانی رمان رنج های ورتر جوان نوشته گوته است که من قبل‌تر ویدیویی درباره‌اش ساختم که لینکش رو در توضیحات همین ویدیو گذاشتم و می‌تونید ببینیدش فقط من اونموقع تلفط دقیق ورتر رو نمی‌دونستم و به اشتباه ورتر تلفظ کردمش. 

کتاب دوم رمان صحرای تاتارهاست نوشته دینو بوتزاتی نویسنده ایتالیایی، این رمان رو من امسال برای بار دوم خوندم و اینبار حتی از بار اول هم بیشتر لذت بردم، رمان درباره مردیه که خدمت در ارتش رو انتخاب می‌کنه اون هم بدترین جای ممکن رو. فضای تیره و تار و پر از ابسورد این رمان رو من هیچ جا ندیدم. خصوصا برای اکثر ما مردها که تجربه سربازی رو داریم این رمان خیلی ملموس‌تره. بوتزاتی بیشتر به داستان‌های کوتاهش معروف بود، منم چهار تا از داستان‌هاش رو در قسمت چهاردهم پادکست خوندم که لینکش رو تو توضیحات همین ویدیو میذارم. بوتزاتی رمان‌های دیگه‌ای هم داره اما به نظر من بهترین رمانش همینه. این رمان رو نشر مرکز با ترجمه مرحوم محسن ابراهیم منتشر کرده، ۲۶۴ صفحه اس و اول بار در سال ۱۹۴۰ منتشر شده.

و بالاخره می‌رسیم به آخرین کتابی که می‌خوام درباره‌اش صحبت کنم که اسمش هست رویای ایتالیایی، رمانی است از ولادیمر لورچنکف نویسنده اهل مولداوی که این کتاب گویا اولین کتابیه که ازش به فارسی ترجمه شده، رمان خوبی بود، طنز تلخی داشت و در خلال داستان به نقد جامعه سوسیالیستی مولداوی و نقد جامعه مولداوی دست می‌زد، داستان در یک روستا و حول و حوش آدمای اون روستا می‌گذره که رویای رفتن به ایتالیا رو تو سر دارن. رمان جم و جوریه ۲۰۸ صفحه اس و نشر خوب با ترجمه مهسا زمانی اون رو منتشر کرده.

امیدوارم این معرفی کوتاه از کتاب‌ها براتون مفید باشه و کمکتون کنه برای انتخاب کتاب، اگه ایده‌ای برای بهبود این معرفی‌ها دارید حتما در کامنت‌ها با من در میون بگذارید. اگر شما هم تو سال ۱۴۰۲ کتابی خوندین که خوشتون اومده اسمشو تو کامنت‌ها بنویسین تا هم من و هم دوستان دیگه که این ویدیو رو می‌بیین استفاده کنم.