اپیزود پنجاه و چهارم: واژگونه خوانی استبداد ایرانی

(1)

در صد و پنجاه سال اخیر و در اغلب آثار نویسندگان و متفکران ایرانی که به علل عقب ماندگی ایران پرداختند، استبداد و استبدادزدگی نقش برجسته‌ای دارد. در آثار این نویسندگان استبداد چنان تصویر شده که گویی از ازل بوده و تا ابد هست و چیزی است خارج از جامعه ایرانی و مسلط بر آن. استبداد علاوه بر عقب‌ماندگی عامل اصلی خلقیات ناپسند مردم ایران نیز محسوب می‌شود. البته بسیاری از نویسندگان سعی کرده‌اند علت پیدایش استبداد در جامعه ایران را کشف کرده و توضیحی قابل قبول ارائه کنند. اما اکثر این تلاش‌ها به این منجر شده که نشان دهند استبداد در ایران ریشه‌های پیشاتاریخی دارد. مساله‌ای که در اغلب این آثار نادیده گرفته شده این است که ما چه زمانی متوجه شدیم که استبداد باعث عقب‌ماندگی ماست، در چه دوره‌ای از تاریخ، نوع حکومت بر ایران تبدیل به مسئله شد؟ و چه عواملی در تغییر دیدگاه ما نسبت به حکومت موثر بودند، مسائلی که نویسنده کتاب واژگونه خوانی استبداد ایرانی درصدد پاسخگویی به آن‌هاست.

اپیزود چهل و نهم: کلنل پسیان

دقیقا صد سال از کشته شدن کلنل محمد تقی خان پسیان می‌گذرد، سرهنگ ژاندارمری که اگرچه در خانواده‌ای نظامی به دنیا اومد اما روحیه‌ای حساس داشت، شعر می‌گفت، پیانو می‌زد و رساله‌ای درباره موسیقی به آلمانی نوشته بود. فردی که در بین عموم مردم بیشتر به عنوان اولین خلبان ایرانی شناخته شده است و زوایای دیگه زندگی‌اش مثل مجاهدت‌هاش در زمان جنگ جهانی اول یا تشکیل حکومتی نسبتا مستقل در خراسان یا حتی به عنوان رقیبی برای رضاخان کمتر در بین ما شناخته شده است.

دفاع از تهران

(1)
روایتی از تلاش محمدعلی شاه قاجار برای بازپس‌گیری تاج و تخت از زبان مورگان شوستر قسمتی از اپیزود اختناق ایران

نگاهی متفاوت به تاریخ ایران – مصیبت وبا و بلای حکومت

تا حالا شده از یک واقعه تاریخی که قبلا می‌دونستید یه روایت دیگه بخونید؟ یا بذارین اینجوری بگم تا حالا شده از یک دید دیگه به یک اتفاق تاریخی نگاه کنید؟ بذارید یه مثال بزنم، تا حالا شده قرارداد رویتر رو یک قرارداد استعماری ندونید؟ یعنی به جای اینکه بگید این قرارداد رو یک عده وطن فروش و خائن بستن تا کشور رو بفروشن به انگلیسا یک کم به شرایطی که این قرارداد بسته شد فک کنین و درباره آدمایی که رفتن دنبال بستن این قرارداد اطلاعات کسب کنین؟ یا یک مثال دیگر، میگن وقتی گریبایدوف بعد از بستن قرارداد ترکمانچای با عنوان وزیر مختار روسیه اومد ایران مردم غیرتمند و وطن پرست ایرانی خیلی خودجوش ریختن تو سفارت روسیه و گریبایدوف رو به همراه همراهانش کشتن آیا شده فکر کنید که این قتل نه خودجوش بلکه از قبل برنامه ریزی شده بود؟